Z Wikipedii :
Cyna (Sn, łac. stannum) – pierwiastek chemiczny, metal z bloku p w układzie okresowym.
Cyna tworzy odmiany alotropowe. W warunkach standardowych występuje w odmianie β (beta) zwanej cyną białą, trwałej powyżej 13,2 °C. Odmiana ta ma sieć krystaliczną w układzie tetragonalnym, o gęstości 7,3 g/cm³. W temperaturach niższych przechodzi w odmianę regularną α (alfa) o gęstości 5,85 g/cm³. Zmiana gęstości jest równoznaczna ze zmianą objętości, co powoduje, że cyna rozpada się, tworząc szary proszek zwany cyną szarą. Zjawisko to nazywane jest zarazą cynową.
Inne nazwy to trąd cynowy, dżuma cynowa
Z tego co pamiętam zjawisko nie do końca poznane i wytłumaczone. Ciekawe jest to że "zdrowa" cyna (cyna-beta) może zarazić się cyną "chorą" i przekształcić się w nią (cyna szara)
Film 1 przedstawia 1cm grudkę cyny przeistaczającą się w cynę szarą, w temp. -40 stopni, czas około 20 godzin
film 2 nie opisany przez autora
film 3, 1 sekunda odpowiada jednej godzinie, temp -40 stopni C
proces ten strasznie wk🤬ia archeologów, gdyż część wykonanych z cyny przedmiotów najzwyczajniej się rozpadło w czasie zim
Enjoy !
